آدم ربایی

موضوع تحقیق:آدم ربایی

مقدمه

آدم ربایی یا گروگانگیری نخستین بار در رم باستان و بخش هایی از انگلستان در سال 1748 دیده شده استاین كار غیرانسانی در بیشتر موارد به دلیل دریافت پول بدون زحمت و كار كردن انجام می پذیرد و عموما با انگیزه های شخصی انجام می گیرد، اما در مواردی نیز به صورت برنامه های فرقه ای و حزبی و حتی حكومتی و مذهبی است.

در دهه1870 بیشترین علت آدم ربایی یا گروگانگیری جنگ بوده و در دهه1970 به بعد، بیشتر به دلیل انگیزه های تروریستی و جنایی این كار انجام شده است.

همانطور كه از  اسم آن پیداست ، آدم ربایی از ربودن است و تاریخچه آن به قانون (حمورابی)بر می گردد.آدم ربایی از جمله جرایمی محسوب می شود كه از گذشته وجود داشته و امروز نیز با انگیزه های مختلف و دلایل متفاوت صورت می گیرد شاید بتوان گفت بعد از جرم قتل عمدی ، مهمترین جرم علیه اشخاص جرم آدم ربایی است .

 تحت شرایطی آدم ربایی می تواند بعنوان یك بزه بین المللی و به عنوان یك جرم سیاسی مورد بررسی قرار گیرد.

جرم آدم ربایی و گروگانگیری دو مصداق از جرایم علیه اشخاص هستند كه یكی از مواهب خدادادی انسانها یعنی آزادی تن را مورد تعرض قرار داده و موجبات سلب آزادی تن را فراهم می آورند این جرایم علاوه بر اینكه آزادی تن اشخاص را سلب می كنند ، در اغلب اوقات صدمات بدنی (ضرب و جرح و قتل) و صدمات حیثیتی (ریختن آبرو، شرف و هتك ناموس) بر پیكر افراد وارد می كنند كه غیر قابل جبران می باشند و غالباً با نوعی عنف و تهدید و اجبار یا حیله و نیرنگ با انگیزه های سوء همراه هستند در جوامع امروزی این چنین جرایمی تحت عنوان ترورسیم مطرح و مورد پی گیری واقع می شوند با این كه قانوّن گذار نظام جمهوری اسلامی ایران همچون دیگر نظامهای موجود برای مهار و كنترل جرم آدم ربایی مجازاتهای سنگین و حتی در موارد خاص مجازات اعدام در نظر گرفته است ولی با این همه واقعیت این است كه جرم آدم ربایی همچون جرایم دیگر در كشور ما در حال افزایش است

در دهه1870 بیشترین علت آدم ربایی یا گروگانگیری جنگ بوده و در دهه1970 به بعد، بیشتر به دلیل انگیزه های تروریستی و جنایی این كار انجام شده است

تعريف آدم ربایی:

 به انتقال يك شخص بدون رضايت او از محلي به محل ديگر به وسيله زور، تهديد يا فريفتن آدم ربايي گفته مي‌شود.

آدم ربايي به معناي سلب آزادي تن است بنابراين ابتدا بايد معناي آزادي تن را دانست كه چنين بيان شده است:

آزادي بدني بر فرد بطوري كه بتواند از هر نقطه كشور به نقطه ديگر آن مسافرت نموده يا نقل مكان دهد يا از كشور خود خارج شده و به آن مراجعت نمايد و از توقيف بدون جهت محفوظ و مصون باشد نتيجه اين آزادي لغو بردگي، منع توقيف و حبس بدون مجوز اشخاص است.

 پس آدم ربايي به معناي سلب آزادي تن ديگري بدون رضايت او و با قصد نامشروع از راه جابجايي از محلي به محل ديگر مي‌باشد.

برخی ازعوامل موثردرآدم ربایی

1.فقرومشکلات مالی       

 2.معاملات مواد مخدر       

3.شرایط فرهنگی ،جغرافیایی

4.دشمنی وکینه ورزی و انتقام

  5. تجاوزات جنسی

آمارها نشان می‌دهد بیشترین آدم‌ربایی با انگیزه انجام معاملات موادمخدر و اختلافات ناشی از این جرم و به منظور تسویه حساب‌های درون گروهی برای وصول طلب‌های ناشی از معاملات موادمخدر رخ می‌دهد.

 به گزارش خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران آدم‌ربایی یکی دیگر از معضلاتی است که متاسفانه در کشور ما وجود دارد و ربودن دختران توسط پسران در جامعه امروزی روز به روز افزایش می‌یابد و افراد با انگیزه‌های متفاوتی همچون مالی، انتقام، تجاوزات جنسی، امحاء آثار جرم و ... شخص قربانی را می‌ربایند و آزادی او را سلب می‌کنند.

معاملات موادمخدر بیشترین انگیزه آدم ربایان

ایسنا نوشت: بنابر گزارش پلیس، وقوع جرم «آدم‌ربایی» که طی 10 سال گذشته بیشتر در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و فارس رخ داده، در سال 89 نسبت به سال 88 حدود 11 درصد کاهش یافته است.
از سوی دیگر این مقایسه آماری حاکیست وقوع «آدم‌ربایی» در کشور در سال 89 نسبت به سال 80 حدود 46 درصد کاهش نشان می‌دهد.

بر این اساس طی 10 سال گذشته استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و فارس رتبه‌های اول تا سوم را در بحث «آدم‌ربایی» به خود اختصاص داده‌اند به طوری که در سال 89 از تعداد 480 مورد آدم‌ربایی تعداد 226 مورد معادل 1/47 درصد مربوط به این سه استان بوده است.
بر اساس گزارش پلیس، جرایم آدم‌ربایی به صورت باندی رخ می‌دهد و ربایندگان عمدتاً از قومیت‌های ساکن در دو طرف مرزهای شرقی کشور هستند و اکثر قریب به اتفاق آنها دارای سوابق کیفری بوده و حتی در مواردی مشاهده است که این باندها اقدام به ربایش افراد از استان‌های دیگر کرده و پس از آن افراد را به استان خود منتقل می‌کنند

علت اصليآدم ربايي فقر و مشكلات مالي است   انواع و اقسام جرائم و جنايت ها با انگيزه هاي مختلفي به وقوع مي پيوندند، كه مهم ترين انگيزه ها مسائل مالي و دسترسي آسان به ثروت و اندوخته هاي ديگران است، از جمله جرائمي كه بيشتر با انگيزه مالي صورت مي گيرد گروگانگيري و آدم ربايي است. آدم ربايي جرم جديدي نيست بلكه ريشه در گذشته هاي دور داشته و علت اصلي آن فقر و مشكلات مالي است.

ماده 621 قانون مجازات اسلامي مجازات آدم ربايي را در صورت وجود شرايط خاص، (بدترين نوع آن) 15 سال حبس تعيين كرده است ضمن آنكه اگر در كنار اين جرم، جرائم ديگري نيز اتفاق بيفتد، مرتكب جرم به مجازات آن جرائم نيز محكوم مي شود كه به نظر مي رسد در اين رابطه خلا قانوني وجود نداشته و قانون گذار نيز موضوع را آسان نگرفته است.

اما برخلاف اين شدت مجازات متاسفانه باز هر از گاهي شاهد وقوع اين نوع جرم در شكل و قواره هاي مختلف هستيم. از ديرباز به اين نكته اشاره شده است كه انسان ها مجرم به دنيا نمي آيند.

مجموعه شرايط جغرافيايي، فرهنگي و اقتصادي و فشار عوامل دروني و تاثير بروني جامعه است كه ممكن است نهايتا فردي را به سوي ارتكاب جرم سوق دهد. تحقيقات و بررسي هاي علمي نشان داده است كه فقر و مسائل و مشكلات اقتصادي در بسياري از اين گونه جرائم نقشي اساسي ايفا مي كند. ضمن آنكه اعتياد، بيكاري و فقر فرهنگي نيز در كنار اين علت مكمل اين موضوع هستند.

جرم آدم ربايي از ديدگاه فقهي:

آدم ربايي جرمي است كه از گذشته‌هاي دور وجود داشته و قانونگذار اسلامي نيز در مورد آن سكوت نكرده و احكامي را در مورد بودن انسان بيان كرده است عده‌اي هم كوشيده‌اند آن را تحت عناوين عام تعزير است و فساد في‌الارض قرار دهند. عنوان آدم ربايي يكي از مصاديق خاص افساد في‌الارض است.

 شيخ طوسي در كتاب النهايه ص 102 مي‌فرمايد:

هر كسي انسان آزادي را بربايد و بفروشد بايد دست‌اش قطع شود زيرا چنين شخصي مفسد في‌الارض است پس آدم ربايي در تقسيم بندي جرايم از نظر فقهي جزء جرايم تعزيري مي‌باشد زيرا جرايم حدّي محصور بوده و آدم ربايي جزء موارد احصاء شده نيست بنابراين احكام عمومي جرم آدم ربايي همان احكام عمومي بقيه جرايم است اطلاق ماده 621 ق. م. 1 اقتضاء مي‌كند كه شامل مجني عليه ديوانه و عاقل بشود و تفاوتي از اين جهت نباشد اما در نوشته‌هاي فقهي آمده چنانچه مجني عليه ديوانه باشد و ربوده شود حكم سرقت بر او بار مي‌شود.
عناصر تشکیل دهنده جرم آدم‌ربایی عبارتند از:
عنصر قانونی:
خوشبختانه قانون‌گذار در ماده 621 و631 قانون مجازات اسلامی و ماده واحده قانون تشدید مجازات رانندگان متخلف مصوب  1335  عمل آدم ربایی را جرم انگاری کرده است و قانون مجازات اسلامی تاکید می‌کند هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا" یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از5 سال تا 15سال محکوم خواهد شد.همچنین در مورد نوزادربایی، مخفی یا تعویض کردن اطفال اين گونه مي گويد كه هر کس طفلی را که تازه متولد شده است بربايد یا مخفی کند یا او را به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد نماید به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.

علل تشديد مجازات آدم ربايي:

1- سن مجني عليه كمتر از 15 سال تمام باشد

2-ربودن با وسيله نقليه باشد. وسيله نقليه منصرف به وسيله نقليه موتوري است اما اطلاق آن در اينجا شامل وسيله نقليه غير موتوري مانند دوچرخه هم مي‌شود و علت مشدد بودن هم چون باعث تسهيل در ارتكاب جرم و باعث رعب و وحشت و امكان فرار مجني عليه هم كمتر مي‌شود

3- رساندن آسيب جسمي به مجني عليه. اگر چه ظهور در آسيب جسمي دارد اما ظاهراً شامل آسيب‌هاي روحي و رواني هم مي‌شود

4-رساندن آسيب حيثيتي به مجني عليه. در صورتيكه بزه ديده مؤنث يا پسر بچه زيبا باشد مفروض گرفته مي‌شود در غير اين صورت بايد از طرف مجني عليه ثابت شود.

عنصر مادی: عمل ربودن افراد به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر عنصر مادی جرم آدم ربایی محسوب می‌شود، یعنی اگر شخصی به هر انگیزه و با حیله و تقلب و یا بدون رضایت او را برباید عنصر مادی جرم آدم ربایی محقق شده است ،در ماده 631 قانون مجازات اسلامی عمل ربودن و مخفی کردن طفل و تعویض کردن اطفال عنصر مادی این جرم تلقی می شود.

 1-مو ضوع جرم آدم ربايي ساده: انسان زنده كه حداقل 15 سال داشته باشد و در غير اين صورت ممكن است مشمول آدم ربايي مشدد و يا دزديدن طفل تازه متولد شده يا مخفي كردن اموات قرار گيرد.

2- رفتار مجرمانه:انتقال جسم مجني عليه از محلي به محل ديگر با زور و تهديد و حيله بطوري كه مجني عليه اراده‌اي از خود نداشته باشد.

3- مرتكب و شكل ارتكاب: هر كسي مي‌تواند باشد كه به صورت مباشرت يا مداخله و غير مستقيم قابل تحقق است كه بحث مباشرت شركت و معاونت پيش مي‌آيد.

4- عدم رضايت مجني عليه شرط لازم است و بدون آن جرم محقق نمي‌شود.

عنصر معنوی:

جرم آدم‌ربایی در صورتی محقق می‌شود که علاوه بر عنصر قانونی و مادی،عنصر روانی و معنوی را دارا باشد یعنی شخص باید سوء نیت و قصد مجرمانه برای ارتکاب جرم را داشته باشد و در غیر اینصورت جرم فوق محقق نخواهد شد و انگیزه مرتکب جرم در عدم مسئولیت او بی‌تاثیر خوهد بود و مرتکب با هر انگیزه‌ای اعم از مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر مرتکب آدم‌ربایی شود مجازات خواهد شد كه البته وجود انگیزه شرافتمندانه می‌تواند یکی از جهات مخففه موضوع ماده 22 قانون مجازات اسلامی باشد و قاضی دادگاه میزان مجازات را تخفیف دهد.

1- سوء نيت عام: مرتكب علاوه بر علم به موضوع جرم و وصف آن يعني انسان زنده بايد در انجام عمل عامل هم باشد و علم و آگاهي مرتكب به عدم رضايت بزه ديده شرط نيست اين جرم مطلق است و نيازي به سوء نيت خاص ندارد و مفروض است پس ربودن انسان زنده كه در حال خواب يا بيهوشي است مشمول اين حكم مي‌باشد

2- انگيزه مرتكب: انگيزه را به عنوان يكي از اجزاء تشكيل دهنده عنصر رواني جرايم بشمار نمي‌آورد و داشتن انگيزه شرافتمندانه در جرايم تعزيري و بازدارنده از جهات مخففه محسوب مي‌شود با اين وجود انگيزه يكي از اجزاء عنصر معنوي جرم آدم ربايي به شمار مي‌آيد .

معاونت در آدم‌ربایی: هرگاه کسی با علم و عمده وسایل ارتکاب جرم آدم‌ربایی و نوزاد ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع نماید و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند به استناد ماده 43 قانون مجازات اسلامی معاون در جرم شناخته شده و مجازات معاون طبق ماده 726 قانون مجازات اسلامی حداقل مجازات مقرر در قانون برای همان جرم می‌باشد که در مورد جرم آدم ربایی5 سال و نوزادربایی6 ماه حبس پیش‌بینی شده است.
کیفیات تشدید مجازات در جرم آدم ربایی: طبق قانون مجازات اسلامی در صورتی که سن ربوده  شده کمتر از 15 سال باشد یا ربودن با وسیله نقلیه انجام گیرد یا به ربوده شده آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد.
شروع به آدم ربایی: اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کند و شروع به اجرای آن نماید اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد

مورد خاص آدم ربايي:

1-ربودن طفل تازه متولد شده ماده 631 ق. م. 1.

2- مخفي كردن اموات ماده 635

3-  مخفي كردن مجرم

4- ربودن اتباع ايراني: قانون تشديد مقابله با اقدامات تروريستي دولت آمريكا

 فرق بازداشت غير قانوني با آدم ربايي:

1-  فاعل اين جرم مقامات قضايي و مأموران ذي صلاح هستند اما آدم ربايي توسط افراد عادي صورت مي‌گيرد

2-اين جرم از طريق صدور دستور و قرار است ولي آن از طريق انجام فعل مادي ربودن

3-  دستور بازداشت ممكن است منتهي يا بازداشت نشود مثلاً متهم در دسترسي نباشد يا وثيقه بدهد ولي آدم ربايي اينطوري نيست

4-آدم ربايي بصورت مخفيانه انجام مي‌شود ولي بازداشت بصورت اداري و علني  

بديهي است مادام كه علل و عوامل بروز جرم از جمله فقر مالي و فرهنگي از ميان نرفته اند انتظار اينكه جرائم در آينده تكرار نشوند، انتظاري بسيار بيهوده و عبث است. در اين ماجراي تاسف انگيز انسان بي گناهي كشته شده و خانواده وي عمري داغدار شده اند. طبعا اعمال مجازات سنگين اين جرم براي مرتكب نيز تبعات منفي و زيانباري خواهد داشت كه دامن خانواده او را نيز خواهد گرفت

                             گزارش آخرين آدم ربايي

در تاریخ 25/3/1392 گروهی چهار نفره با یک دستگاه خودرو پژو 405 در ساعت 12:30 دقیقه اقدام به ربودن کودکی در شهرستان گنبدکاووس کردند که در روزهای گذشته خبر آزادی این کودک و دستگیری عوامل این گروگان‎گیری موجی از شادی را برای خانواده کودک و مردم استان گلستان به وجود آورد.
رئیس پلیس آگاهی استان گلستان در خصوص جزئیات این آدم‌ربایی گفت: در تاریخ 25/3/1392  گروهی چهار نفره با یک دستگاه خودرو پژو 405 در ساعت 12:30 دقیقه با مراجعه به درب منزل فردی در گنبدکاووس اقدام به ربودن کودک آنها می‎کنند که این کودک برای بازی در کوچه حاضر شده بود.
وي ادامه داد: پس از اعلام موضوع به پلیس آگاهی استان و پیگیری‎های ویژه این اداره در پنج روز اول هیچ سرنخ و تماسی از ربایندگان به دست نیامد و پس از پنج روز به وسیله یک خط تلفن از مرز افغانستان از خانواده کودک تقاضای پنج میلیارد تومان وجه نقد کردند که در ابتدا این تصور برای پلیس و خانواده به وجود آمد که فرزند آنها از مرز ایران خارج شده است.وی در ادامه تصريح كرد: اما پس از اقدامات پلیسی و اطلاعاتی و طی چند عملیات همزمان در استان و خارج از استان و در یکی از استان‎های جنوب شرقی کشور به این نتیجه رسیدیم که کودک در داخل کشور است.پس از 19 روز کودک در گرگان نجات یافت.
رئیس پلیس آگاهی گلستان تصریح کرد: پس از انجام 19 روز کار مداوم و شبانه‎روزی با به دست آمدن سرنخ‎های مختلف متوجه شدیم که کودک در شهرستان گرگان و در داخل استان است.وی ابراز داشت: پس از شناسایی عوامل این آدم‎ربایی و طی چهار عملیات همزمان در سطح کشور که سه عملیات در استان و یک عملیات در یکی از استان‎های جنوب شرقی کشور بوده است، افراد دستگیر و کودک به خانواده بازگردانده شد.اکبری تأکید کرد: پس از بازجویی‎های به عمل آمده از متهمان و در گفتگو با کودک مشخص شد که این افراد پس از ربودن کودک چشمان او را بسته و به یکی از مخفیگاه‎های خود در یکی از شهرستان‎های استان گلستان منتقل کرد‌ند.
وی ادامه داد: آنها برای اینکه کودک بر این تصور باشد که در خاک افغانستان است با تغییر مکان او در دو مرحله و فراهم آوردن شرایط آب و هوایی و غذایی که این تصور را در کودک مسجل کند، وی را در یک ساختمان دو طبقه با وضعیت بسیار بد مخفی کردند.
رئیس پلیس آگاهی گلستان عنوان کرد: پس از آنکه در تاریخ 1392.04.14 طی عملیات پلیسی در ساعت 5:30 صبح پلیس وارد ساختمان می‎شود؛ متهم از طریق مکانی که از گذشته برای فرار خود فراهم کرده بود اقدام به فرار می‎کند و طی تعقیب و گریز و با شلیک گلوله پلیس دستگیر می‎شود.
وی ادامه داد: پس از دستگیری ابتدا این آدم‌ربا از بازگویی مکان اختفای کودک خودداری کرد، اما پس از جستجو‎های دقیق، کودک در حالتی که با قرص‎های خواب‎‎آور فراوان به حالت بیهوش افتاده بود توسط پلیس نجات یافته و به آغوش گرم خانواده‎اش بازگشت.

     منابع   :                                                              

C:\Documents and Settings\User\Deskto.منابع آدم ربايي.

2. شيخ طوسي در كتاب النهايه ص 102 :

3.قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران

4.عباس؛ حقوق جزاي اختصاصي (جرايم عليه اشخاص)/ قم، انتشارات نگين، 1385، چاپ سوم، جلد اول، ص 346 و گلدوزيان، ايرج، حقوق جزاي اختصاصي، ص 205

05شاملو احمدي، محمد حسين، فرهنگ اصطلاحات و عناوين جزايي/  1380 ، چاپ اول،ص   14